Пратениците во Собранието на Република Македонија, вчера (11 јуни 2018) последен пат без „стеги“ од регулацијата на поведението, го изгласаа Етичкиот кодекс за нивната работа, договорен и потврден на процесот „Жан Моне“, минатиот месец во Охрид, по иницијатива и инсистирање од група европарламентарци. Според еден од првите членови на кодексот, „пратеникот не смее да ги прекинува говорниците, да дофрлува од место или на кој било друг начин да го нарушува текот на седницата и да користи навреди, фрази, изрази или гестикулации со кои можат да се навредат или омаловажат другите пратеници или носители на јавни функции“, но пратениците сепак продолжија во стариот и вообичаен жесток стил на дискусии. Начинот на кој беше донесен кодексот, го предизвика спикерот Талат Џафери да ја заклучи расправата со констатацијата „повеќе во Собранието да нема дискусии како денешната дебата за етичките правила на пратениците“.
Донесувањето на Етичкиот кодекс за работата на пратениците во републичкото Собрание, по 27 години повеќепартиска парламентарна практика, може да зазвучи како своевиден анахронизам, но оцените на јавноста се дека практиката покажала дека такво нешто е сосема потребно.
– Практиката да се уредува на понеформален начин поведението на одредена група носители на јавни функции, не е новина ни во Македонија. Можеби беше новина пред дваесетина години, кога во 1999 година беше донесена првата стратегија за реформи во јавната администрација, но денес повеќе државни и јавни професии подлежат на усвоени кодекси на однесување. Она што е ноторно забележливо е дека не секоја стручна фела и се придржува до усвоените кодекси. Зашто тие кодекси на однесување не се секаде донесени со т.н. добри намери, туку повеќе затоа што морале да се донесат – вели професорот по јавна администрација од Правниот факултет при УКИМ, Драган Гоцевски.
Кодексот за етичко однесување на пратениците беше предложен до Собранието од група пратеници, што би требало да значи покажување самоиницијативност за регулирање на сопственото однесување. Сепак, во јавноста се појавија повеќе случаи поврзани со, во најмала рака, некоректното однесување на претставниците во парламентот: од неприсуство на седници и неучество во работата на Собранието, па до манипулација со патните трошоци во износ од илјадници евра… Прекинувањето и упаѓањето во туѓите дискусии, беа вообичаен парламентарен фолклор, но се чини дека неколкукратната манифестација на насилство и агресивно однесување на пратениците, беше главниот мотив за иницијативата на европратениците да ги поттикнат македонските пратеници да си изгласаат етички кодекс.
Зошто и колку била голема потребата „необврзувачките“ регулативи за добро поведение да бидат пренесени во вид на законско решение, прочитајте во продолжение на текстот на Нова Македонија.
