Израелско-палестинскиот конфликт, каде Хамас спроведува офанзива без преседан врз Израел, има свои корени кон крајот на 19 век.
Временска рамка:
– 1917: Евреите ветија татковина –
Во 1917 година, за време на Првата светска војна, Британците ја зазедоа Палестина од Османлиите и, во Декларацијата Балфур од 2 ноември, ветуваат „национален дом за еврејскиот народ“ таму. Противењето на Палестинците првпат се појавува на конгресот во Ерусалим во 1919 година.
Во 1922 година, Друштвото на народите ги утврдува обврските од британскиот мандат во Палестина, вклучувајќи го и обезбедувањето на „основањето на еврејскиот национален дом“, идниот Израел.
Британија го задушува Арапскиот бунт во Палестина од 1936-1939 година.
– 1947-1948: Палестина се подели, роден Израел –
Палестина е поделена на еврејски и арапски држави според резолуцијата 181 на Обединетите нации, одобрена во ноември 1947 година. Ерусалим е ставен под меѓународна контрола. Во поделбата, Западниот Брег – вклучувајќи го и источен Ерусалим – оди до Јордан, а Појасот Газа до Египет.
Државата Израел конечно е создадена на 14 мај 1948 година, предизвикувајќи осуммесечна војна со арапските држави. Повеќе од 400 палестински села се срамнети со земја од израелските сили, а околу 760.000 палестински бегалци одат кон Западниот Брег, Газа и соседните арапски земји.
Ослободителната организација на Палестина (ПЛО) е формирана во 1964 година.
– 1967-1973: окупација и војна –
Во Шестдневната војна од јуни 1967 година, Израел ги порази Египет, Јордан и Сирија и го окупира источен Ерусалим, Западниот Брег, Појасот Газа и Голанската висорамнина. Еврејското населување на окупираните територии започнува набргу потоа и продолжува денес на Западниот Брег, источен Ерусалим и Голанската висорамнина. Арапските држави го напаѓаат Израел на 6 октомври 1973 година, на еврејскиот свет ден Јом Кипур. Израел го одбива нападот.
– 1982: Израел го нападна Либан –
Израел го нападна Либан погоден од граѓанска војна на 6 јуни 1982 година, за да ги нападне палестинските милитанти. Либанските христијански милиции поддржани од Израел убиваат стотици Палестинци во бегалските кампови во Бејрут. Израелските трупи остануваат во јужен Либан до 2000 година.
– 1987-1993: Прва интифада, договори во Осло –
Првата интифада, или палестинскиот бунт против израелската власт, беснее од 1987 до 1993 година. Во 1993 година, Израел и ПЛО потпишаа декларација за принципите за палестинска автономија по шестмесечни тајни преговори во Осло, со што започна неуспешен мировен процес. Водачот на ПЛО Јасер Арафат се враќа на палестинските територии во јули 1994 година по 27 години во егзил за да ја формира Палестинската управа. Самоуправата е воспоставена за првпат во Појасот Газа и градот Ерихон на Западниот брег.
– 2002-2005: втора интифада –
Во септември 2000 година, десничарскиот лидер на израелската опозиција и иден премиер Ариел Шарон го посети комплексот на џамијата Ал-Акса во источен Ерусалим, место свето за муслиманите и Евреите, кои го нарекуваат планината на храмот, што ги предизвика првите судири на втора интифада. Одговарајќи на бранот самоубиствени бомбашки напади, Израел во 2002 година го нападна Западниот Брег во својата најголема операција таму од војната во 1967 година. Махмуд Абас, којс е смета за умерен, го презема раководството на палестинската управа во јануари 2005 година, по смртта на Арафат. Последните израелски сили ја напуштија Газа по 38-годишна окупација во септември 2005 година.
– 2007 -: војни во Газа-
Во 2007 година, исламистичкото движење Хамас ја презеде контролата врз Газа по жестоките борби со неговите ривали во фракцијата Фатах предводена од Абас, кој останува на власт на Западниот Брег. Во 2014 година, Израел започна нова операција против Газа за да го запре ракетниот оган од територијата. Над 1.400 палестински цивили се убиени, во споредба со шест цивили во Израел, според бројките на ОН.
– 2017: Трамп кимна со главата за Ерусалим –
На 6 декември 2017 година, Трамп го призна Ерусалим како главен град на Израел, одлука што ги налути Палестинците и предизвика меѓународна критика. Абас вели дека САД повеќе не можат да ја играат својата историска улога како посредник во мировните преговори со Израелците.
– 2021: Ново разгорување на огнот –
На 10 мај 2021 година, по неколкудневни тензии околу комплексот на џамијата Ал Акса во источен Ерусалим, Хамас лансираше ракети кон Израел, кој возвраќа со смртоносни воздушни напади во Појасот Газа. Следува 11-дневна војна меѓу Хамас и Израел, во која се убиени голем број луѓе. Во август 2022 година се случуваат тридневни судири меѓу Израел и Исламскиот џихад, чии главни воени началници се убиени. Нови немири избувнуваат на почетокот на 2023 година по израелскиот упад во бегалскиот камп Џенин на Западниот Брег.
Во мај, 35 луѓе беа убиени во текот на пет дена во судири, а во јули Џенин е сведок на најголемата воена операција во изминатите неколку години.
МИА
