Дојче Веле/ Индекс.хр
Руска паравоена група, која во својот знак има мртовечка глава, се именувала по омилениот композитор на Адолф Хитлер – Вагнер. Ова беше сликата на групата „Вагнер“ во првите години. Но, таа слика не покажува многу од она што го прави групата денес. Станува збор за многу разгранета мрежа, која, особено во Африка, врши и економски активности, притоа секогаш земајќи ги предвид интересите на Русија, пишува Дојче веле.
Откако тогашниот шеф на групата „Вагнер“, Евгениј Пригожин, започна отворен конфликт со шефот на Кремљ, Владимир Путин, во јуни 2023 година и набргу почина во мистериозна авионска несреќа, „Вагнер“ стана уште поблизок до државните структури на Русија.
„Вагнер“ е неофицијален извршител на наредбите на Русија
Германскиот политиколог Хагер Али, кој работи во Хамбуршкиот институт за глобални и регионални студии ГИГА, изјави за ДВ: „Групата „Вагнер“ е апсолутно суштинска бидејќи ги надополнува официјалните дипломатски канали“. Покрај снабдувањето на војската со оружје и опрема или дипломатски иницијативи, како што се некои во форматот БРИКС плус, постојат активности кои Русија не мора да ги прави со официјални државни средства. За формалната војска секогаш важат различни меѓународни правила отколку за приватните паравоени организации“.
По смртта на Пригожин, некои формации биле префрлени во таканаречениот Африкански корпус. Тоа име се поврзува и со националсоцијализмот, но новата единица е подредена на руското Министерство за одбрана. Улф Лесинг, шеф на канцеларијата на Фондацијата Конрад Аденауер за регионот Сахел, во интервју за ДВ вели: „Руската држава сакаше да има контрола над платениците, но да не ги допира личните структури кои постојат на лице место. Затоа Африканскиот корпус сега е, така да се каже, холдинг компанија која ја презеде групата „Вагнер“.
Шефот на Вагнер, Евгениј Пригожин, почина во Африка
Во исто време, групата „Вагнер“ не е единствената активност. Покрај тоа, Русија се обидува да шири антизападна пропаганда во африканските општества преку социјалните и класичните медиуми. И има културни институции, како што е Руската куќа во Банги, главниот град на Централноафриканската Република. Таму 500 Централноафриканци го учат рускиот јазик, се одржуваат театарски претстави и концерти, вели првиот човек на Центарот Димитриј Ситиј во интервју за ДВ.
Во интервју за ДВ, Ситиј се опишува себеси како „неофицијален амбасадор на руската политика“ – а ЕУ и САД го гледаат како висок командант на групата „Вагнер“ и го ставија на нивната листа на луѓе под санкции. Овој 35-годишник смета дека е „жртвено јагне“, додека ЕУ го обвинува за сериозно кршење на човековите права во Централноафриканската Република. Организацијата за човекови права Хјуман рајтс воч зборуваше во 2022 година за целното убивање и тортура – и неказнивоста на криминалците на групата „Вагнер“.
Што прави групата „Вагнер“ во Африка?
Речиси во ниту една друга земја врските меѓу владата и групата „Вагнер“ не се толку блиски како во Централноафриканската Република: платениците го штитат претседателот Фаустин-Арчанџ Тудера и им помагаат на владините трупи во нивните напори да ја задржат контролата во земјата разурната од граѓанска војна. Според извештаите на медиумите, во таа земја има меѓу 1.500 и 2.000 борци на групата „Вагнер“. Централноафриканската Република потпиша официјален безбедносен пакт со Русија уште во 2018 година, а воениот аеродром во моментов се проширува за да стане главна база за Русија.
За возврат, за безбедносните служби, компаниите од широката мрежа на групацијата „Вагнер“ експлоатираат, меѓу другото, рудник за злато и сечат вредни тропски дрвја во Централноафриканската Република. Други произведуваат пиво, продаваат вотка во Банги или препродаваат шеќер.
Како фактор, групата „Вагнер“ е активна и во конфликтот во Либија. Покрај тоа, Либија и Централноафриканската Република се упоришта за активностите на „Вагнер“ групата во Судан. Таму, уште пред избувнувањето на војната, „Вагнер“ тесно соработувал со специјалната единица на РСФ, обезбедувајќи им инструктори или во рудниците за злато кои се под надзор на РСФ. Другата страна во конфликтот, редовната армија, е исто така важна за Кремљ – поради трговијата, но и поради поморската база на Црвеното Море.
Благодарение на новата структура во која „Вагнер“ групата е вклучена во Африканскиот корпус, Кремљ може да води јасна стратегија, објаснува Хагер Али. Од една страна, Русија може да пристапи до важни ресурси преку „Вагнер“. „Од друга страна, сега може да користи официјални дипломатски канали за да го задржи своето влијание во Судан или дури и да го зголеми. Така, Русија, на која и се потребни странски валути поради војната во Украина, може да профитира двојно, бидејќи руската индустрија за оружје продава нови системи за оружје, а групата „Вагнер“ е вклучена во трансферот на знаење.
Заштита на режимот
Друга важна активност на групата „Вагнер“ постои во регионот Сахел. Во Мали, Буркина Фасо и Нигер, антизападните пучисти се на власт, потпирајќи се на руската помош. „Оригиналната идеја на Мали беше да ја доведе групата „Вагнер“ за да го замени Западот, да се бори и да снабдува оружје“, вели Улф Лесинг. „Сега тоа малку се промени. Шефот на државата во Буркина Фасо, Ибрахим Траоре е опкружен со руски телохранители.
Таму, како и во Нигер, постојат индикации дека „Вагнер“ го става на располагање таканаречениот „пакет за преживување на режимот“. „Африканскиот корпус е активен и во Нигер. Нема индикации дека се борат таму – но убеден сум дека треба да го заштитат режимот. Особено затоа што Русите најавија дека ќе инсталираат противвоздушна одбрана. Тие не се потребни за борба против џихадистите“. Како пример за таква активност, Лесинг повторно ја споменува Централноафриканската Република, каде што групата „Вагнер“ му помага на претседателот да остане на власт.
Хагер Али исто така го забележува ова. „Ова може да вклучи стручни совети и искуство, како и вистинска поддршка во одбраната од потенцијални цивилни бунтови, заземање природни ресурси и така натаму. Можно е во иднина на уште повеќе африкански шефови на држави да им бидат понудени пакети за преживување од „Вагнер“ групацијата.
