Нeпишано правило на патувањето е дека што и да се случува, треба да избегнувате досадни дестинации. Ако веќе сте подготвени да трпите бројни непријатности на патувањата – од просечно место во авионот до удар предизвикан од временската разлика – можете барем да отидете на некое интересно место, нели?
Не мора да е така
Интересното е нешто релативно кое што зависи првенствено од разбирањата на патникот.
Всушност, разгледувајќи ги туристичките сувенири, сфативме дека токму “досадните” места се оние кои што ни предизвикуваат најтопли спомени.
Женева? Тотална здодевност. Но, многу ни се допадна. Бхопал? Ништо посебно, но си поминавме одлично. Истото важи и за Измир во Турција и Кливленд во Охајо.
Знаеме дека ова звучи нездраво.
Не е ли патувањето бегство од досадата?
Не мора да биде секогаш
Туризмот според нас значи да стоиш лице в лице со досадата, да ја победиш во борбата со погледи, да излезеш од овој дуел не само непроменет, туку и исполнет со нови сили.
Живееме во ера во која трпението кон монотонијата е минимално.
Врзани за нашите i-gadgets, испраќаме пораки и Tweety, сигурни во верувањето дека никогаш нема да мора да чувствуваме загрижувачка досада, која – ајде да бидеме искрени – е дел од човечкиот живот.
Туризмот ни дава можност да се одврземе од графичката – и тоа најдобро се прави на не толку интересни места.
Ова е така, бидејќи токму тие дестинации се целосно лишени од фактори што го привлекуваат вниманието, па дури и од забавата на убавината – и да, убавината исто така може да биде одвраќање, како што ќе ви каже секој кој стапнал некогаш во Италија. Здодевните места се како фитнес салон. Има причина да одиме таму и немаат многу заедничко со итното задоволство.
За жал, т.н. “здодевни места” масовно имаат лош имиџ
При неодамнешната посета на Женева, дневните прошетки низ улиците на градот не беа прекинати од практично ништо особено: нема Триумфална капија, ниту некоја друга глетка која заслужува да биде спомената во водич.
Бевме навикнати да бидеме забавувани и Швајцарија одбиваше да ги оправда нашите очекувања. Никаква драма. Никакви огномети, буквално или метафорички.
На почетокот тоа ни се допаѓаше. Со текот на времето почнувавме да стануваме се повеќе немирни. По ѓаволите, Швајцарија, забавувај не!
Наскоро сепак оваа иритација се намали и ги сфативме скриените предности на место како Швајцарија.
„Забавувајте се сами, велат тие. Ние нема да ви помагаме“. И соодветно ние го правевме тоа.
На пример, на забава во Женева, продискутиравме со гостите за културните корени на среќата – и по некое поттикнување, тие одговорија со многу сериозни коментари – од локалната музичка сцена до спорната политика во Швајцарија на асистирано самоубиство.
Како што сфативме Швајцарците не е толку здодевна колку што е резервирана.
Проблемот со т.н. “возбудливи” дестинации е тоа што тие се преполни, богати од други патници во потрага по истата возбуда.
Ако сте ја посетувале Фиренца за време на летото, знаете што мислиме.
Здодевните места, спротивно, се свежи и соодветно – повеќе одговораат на нашите барања.
На неколку километри од брегот на Бали, на пример, е помалку познатиот индонезиски остров Ломбок, каде поминавме една од најсреќните недели во нашите животи. Ломбок може и да е лишен од шарената хинду култура на Бали и креативните колонии, но го компензира тоа со старомодната автентичност.
Додека шетавме низ островот, разговаравме со неговата не толку масовна убавина, го тестиравме чувството за откритие кое Бали, и покрај сета своја убавина, го изгубило одамна. Кога ќе се вратиш од слично патување, се чувствуваш награден со тивко задоволство на обичните нешта.
Очекувањата
Има уште еден проблем со највозбудливите и убави дестинации – или, чувај боже, со “оние кои го одземаат здивот”.
Тие создаваат високи очекувања, а очекувањата се најголем непријател на среќата. Овие места го креваат нивото на очекувањата толку високо што доживувањето таму е предодредено да ве изневери.
Ни кажувале илјада пати дека, на пример, Париз е романтичен град, па ако дури и малку не одговори на нашите очекувања, ние сме разочарани.
Додека на здодевните места, очекувањата не само што се поставени нискo; често воопшто нема ни такви.
Задоволството што го чувствуваме меѓу знаменитостите, досадните пејзажи или баналните кафулиња, е чист бонус.
Здодевните места ги намалуваат очекувањата, и од гледна точка на среќата тоа е нешто многу позитивно.
Стигнавме во Дижон, Франција, без да знаеме било што за градот (освен што имавме слушнато за познатиот сенф) и поради тоа се израдувавме кога откривме грст пријатни музеи, галерии и кафулиња.
Ние би лажеле ако тврдиме дека тие се споредливи со што и да е што може да понуди Париз, но со текот на времето, постепено откривме на некој чуден начин дека уживаме во нивната некомерцијалност.
Наместо да бараме од Дижон да не забавува, ја добивме претставата за тоа што претставува задоволството.
Доживеавме слично искуство и при посета на Кливленд. Тој, како и Балтимор, има слава на здодевен град.
Всушност Кливленд си има свој шарм и, како кај секој град, тој најдобро се доживува кога не сте покриени со етикети.
Прелиминарните претстави – дури позитивни – ги отежнуваат перцепциите на туристите повеќе од сиот изгубен багаж на светот.
Да бидеме јасни: не препорачуваме да одите во местата како Кливленд со ниски очекувања.
Ние ви нудиме да одите без никакви очекувања. Има разлика. Кај ниските очекувања, си играте со самиот себе, обидувајќи се да спречите разочарување. Во отсуство на очекувања, сте отворени за сè што ќе ви се случи.
Последниот приод е всушност многу будистички начин да патувате.
Далај Лама патува пеколно многу, вклучувајќи и до многу здодевни дестинации – но никогаш не сме го виделе да емитува нешто друго освен задоволство. Филозофите низ вековите раскажувале за предностите на здодевноста.
“Дефинитивно количеството на здодевност е … задолжително за среќниот живот”, пишува Бертран Расел.
Неговиот сонародник – писател и патник Олдес Хаксли, се согласува. “Вистинскиот патник ја наоѓа здодевноста како доста пријатна”, вели тој. “Таа е симбол на слободата – неумерената слобода. Вистинскиот патник ја прифаќа оваа досада, кога ќе се појави, не само филозофски – туку речиси со задоволство”.
Мораме да признаеме дека обично не ставаме знак за еднаквост помеѓу здодевноста и задоволството – но размислете за ова прашање.
Патуваме за да го промениме ритамот на живот; тоа значи да ги перцепираме задоволното затишје, како и бурите со кои се среќаваме на патот.
Нешто повеќе, досадните места ги подобруваат вештините на патниците, принудувајќи не да најдеме убавина и смисла – и да, и воодушевување – во обичните нешта.
Тие ја менуваат нашата “мускулна меморија” – природната склоност да се навикнеме на сè – и во меѓувреме не прават посилни и подобри, а не е ли токму тоа причината поради која што одиме на пат?
Вистината е дека нема здодевни места. Само здодевни патници.
