Паметниот телефон е неопходен личен додаток и корисен асистент во секојдневниот живот, па дури и статусен симбол, кој тешко може да се спореди со другите аспекти на човечкиот живот. Сепак, веројатно паметните телефони го достигнаа својот максиум. Се поочигледни се симптомите на замореност од телефоните и неизбежниот пад.
Зависноста од екранот е растечка стигма за која смартфонот ја сноси речиси целата вина. Речиси една третина од корисниците се изложени на висок ризик да страдаат од сериозна зависност, според студијата објавена минатата година во Меѓународниот весник за ментално здравје и зависност. Паметните телефони станаа од уред што посакуваме да го имаме, до штетен уред. Дигиталното исклучување се препорачува како синоним за подобро ментално здравје.
Факт е дека се продаваат се помалку паметни телефони.
„Луѓето сè уште купуваат паметни телефони, не велам дека одеднаш никој не користи мобилни телефони, но бројките се намалуваат“, нагласува Ејми Веб, извршен директор на Институтот „Future Today“, советодавна фирма која им помага на компаниите да ги откријат технолошките трендови. Оваа консултантска компанија во 2017 година донесе одлука дека почетокот на крајот на паметниот телефон започнал, бидејќи продажбата стагнирала. Иако бројките никогаш не се вратија на претходните денови, „ако размислуваме за следната деценија, наместо да користиме само телефон, ќе има повеќе различни уреди. И овие уреди ќе го заменат паметниот телефон. Ова веќе почна да се случува“.
Ерата на човекот кој е постојано свиткан над правоаголник, деновите на лицата осветлени од сината светлина на екранот, времињата на два палци кои се движат со брзина на светлината на заштитна пластика се при крај.
Во 2022 година имаше остар пад на уредите испорачани на глобално ниво: 11,3% помалку отколку во претходната година. Во последниот квартал од годината, кога Божиќ требаше да ја умножи потрошувачката, падот беше уште поизразен, 18,3%. Ќе треба да се вратите една деценија наназад за да најдете толку ниски бројки. И овој тренд се задржа минатата година, со падови од 3,2% или 4%, според различни аналитичари.
Производителите на паметни телефони бараат други извори на приход. Случајот на Apple е најрепрезентативен, бидејќи повеќе од половина од неговиот промет зависи од продажбата на iPhone, која во првиот квартал од 2024 година била за 10% помала од минатата година. Но, компанијата направи напори да лови и во други води. Има развиено цел екосистем на апликации кои работат со претплата, како што се Apple Music, News или Fitness. Дури и произведува и дистрибуира свои серии преку Apple TV за да привлече корисници во својот универзум.
Но, мобилниот телефон, сфатен не само како уред, туку и како повеќенаменска алатка која го револуционизираше начинот на кој комуницираме, ќе остане. Неколку гаџети би можеле да бидат алтернативи за функционалноста. AI Pin, на пример, е мал квадратен електронски уред кој се закачува на облеката. Прима гласовни команди: прашајте го за временската прогноза, дали има ресторан во околината или кое било прашање што би му го поставиле на Google. Одговара со аудио благодарение на вештачката интелигенција. Исто така, проектира, ако сакаме, екран со зелена фосфоресценција на раката на корисникот што овозможува читање на мали текстови.
Rabbit R1 има сличен концепт. Тоа е уред кој е нешто помеѓу ретро и софистицираност. „Rabbit R1 го прави истото како и напредниот гласовен асистент“, вели Александар Ману, професор на Факултетот за дизајн на Универзитетот OCAD во Торонто, кој ги проучува технолошките трендови со децении. „Можам да побарам да ми резервира лет или хотел. Всушност, користејќи го, се вратив 25 години наназад, кога се јавив на мојот туристички агент да ми резервира билет до некоја дестинација“.
Списокот на гаџети кои изгледаат како од роман на Исак Асимов продолжува и понатаму. Последното големо претставување на Apple, на пример, се Vision Pro очилата, кои им овозможуваат на корисниците да ја видат својата околина преку сликите снимени со неговите камери со висока резолуција. Тие ја комбинираат оваа визуелна перцепција со репродукција на видеа и други содржини. Корисникот како да е во огромно, приватно кино со прозорец кон светот.
Според нивните креатори, ниту еден од овие производи не е наменет како алтернатива на мобилните телефони, но неизбежно е да се помисли дека тие одат во таа насока. Уредите како што се паметните очила Lucyd ја следат истата линија и се првите, според нивните креатори, кои го интегрираат ChatGPT: тие ги разбираат барањата на природен јазик. Но, тие не се единствените. Мета лансираше свои, во соработка со Ray-Ban, а мобилните производители TCL и Oppo претставија свои паметни очила.
Ова не е прв пат да се тестираат електронски очила. Google Glass се појави во 2013 година и тоа име сè уште одекнува во канцелариите на Google како голем комерцијален неуспех. Но, во тоа време зборувавме за мала играчка. Сега зборуваме за тренд.
За Ману, изобилството на алтернативи кои се осмелуваат да го предизвикаат мобилниот телефон е симптом на растечката слабост на паметните телефони. „Луѓето сега се многу критични кон AI Pin и Rabbit R1, но ако престанеме да размислуваме за тоа, луѓето исто така беа многу критични кон iPhone кога тој излезе. Тие се исмејуваа и рекоа дека Apple ќе пропадне“.
„Морате да имате на ум дека ова е транзиција“, вели Веб. „Ќе преминеме од еден уред на многу. Ако се сетам на 1998 година, имав лаптоп, пренослив DVD плеер, мојот MP3 плеер и мојот MiniDisc. И подоцна сите овие уреди станаа едно – паметен телефон. Со вештачката интелигенција одиме кон констелација од многу уреди. Не знам дали тие што се сега таму ќе останат. Ќе видиме многу други. Ќе има многу експерименти“. Идејата на Веб е дека секој човек ќе има арсенал на гаџети и дека вештачката интелигенција ќе ги поврзе сите. Токму оваа технологија ќе го зададе смртоносниот удар на мобилниот телефон каков што го знаеме.
На крајот, паметниот телефон е кутија со алатки. Тој е полн со апликации, како што се Google, WhatsApp, Gmail, Netflix или Spotify. И ние ја користиме таа кутија за да ги носиме сите алатки и да ги користиме насекаде. „Создадовме многу апликации. И, со текот на времето, сфативме дека на крајот она што го сакаме не е самата апликација туку користа што таа ни ја носи. А вештачката интелигенција ќе биде она што ги генерира тие корисни резултати што ги сакаме“, вели Ману. За професорот оваа кутија со алатки сега е непотребна. Услугата за вештачка интелигенција од типот ChatGPT ќе ви овозможи да ги користите слушалките за да повикате или да поставите барање само користејќи го вашиот глас. Улогата на паметниот телефон е намалена.
Како што одат технолошките лаборатории, гласовната комуникација помеѓу луѓето и машините ќе биде многу поефикасна отколку што беше досега со Siri или Alexa. Префериран начин за комуникација со машините е преку разговор, исто како и со луѓето. А она што ја поттикнува вештачката интелигенција како онаа што постои на пазарот денес е само почеток. Се поблиску сме да започнеме флуиден разговор со вештачка интелигенција, во стилот на Роберт Дауни Џуниор – односно Тони Старк – во Iron Man, кога е способен дури и да се шегува со Џарвис (неговиот дигитален асистент). Или кинематографски генерациски преседан на Џарвис: суперкомпјутерот Хал 9000 од „2001 година: Одисеја во вселената“, кој имаше етички и речиси филозофски дискусии со својот дежурен астронаут.
Соња Вилануева, консултант специјализиран за корисничко искуство и професор на Меѓународниот универзитет во Ла Риоха, Шпанија, ги опишува промените што сето ова ќе ги донесе во нашиот однос со технологијата: „Се наоѓаме во момент на експлозија на вештачка интелигенција. Кога ќе се развие, ќе се материјализира во вистински личен асистент. И со ова, порано отколку подоцна, ќе имаме гласовна врска, односно разговорна врска. Многу е полесно да се зборува отколку да се пишува“, инсистира Вилануева.
Ваквата промена ќе има влијание и врз економијата. Според прогнозите, вештачката интелигенција ќе генерира бизнис од 1,3 трилиони долари во 2030 година, во споредба со 150,2 милијарди долари минатата година. Очекувано е дека ќе биде насекаде и на секој можен уред. Меѓу нив, во таканаречените уреди за носење: паметни часовници, нараквици, слушалки, па дури и прстени. „Во денешно време, мобилниот телефон вклучува гледање, читање и користење на вашите раце“, додава Вилануева. „Веројатно ќе можеме да правиме повеќе работи со гласовен интерфејс. Не е дека екранот како интерфејс ќе исчезне, но ќе комуницираме повеќе преку глас. Ова е револуција“, вели таа.
Теоријата за крајот на мобилниот телефон, сепак, има моќен непријател: многу визуелна култура. Instagram, TikTok и YouTube се засноваат на видеа и слики кои компулсивно се консумираат на екранот. Тоа е една моќна причина зошто мобилниот телефон сè уште не се смета за мртов. Дури и уредите за носење бараат поголеми екрани за да ги видиме податоците што ги собираат. „Причината зошто ви треба вашиот мобилен телефон е затоа што тој е поголем прозорец за гледање информации“, признава Веб. „Но, со некои уреди, како слушалки или очила, не ви треба телефон. Затоа мислам дека употребата на мобилни телефони ќе се намали. Со текот на времето ќе бидеме помалку зависни од нив“.
Вилануева е исто така меѓу оние кои веруваат дека мобилните телефони ќе се намалат на број, но нема да исчезнат. Се зависи од тоа што треба да направиме. „Мораме да правиме разлика помеѓу микрозадачи, кои се активираат со едноставни гласовни команди, на пример: „Колку чини ова?“ или „Отвори Netflix“, и други намени, како што се читање, сложени работни задачи, гледање график или пишување е-пошта. Оваа втора група задачи има потреба од визуелна поддршка“, вели овој специјалист за корисничко искуство. „Затоа велам дека мобилните телефони нема да бидат елиминирани на кој било начин. Но, можеби нема да бидеме постојано залепени за телефонот за толку многу работи“.
Претстои уште многу неизвесност. Но, можеби ерата на Homo Smartphonus какви што станавме, со наведнати глави да гледаме во екраните и со прсти што скроллат на нив, е при крај. Можеби еволуцијата ќе направи пресврт и ќе се вратиме да стоиме исправено, да комуницираме преку глас со нашите уреди. И зборувањето со себе на улица ќе изгледа сосема природно.
Извор: El Pais
_04.png){kind=link}
