Beta
ЕУ има јасен интерес за поедноставување на процесот на проширување бидејќи геополитичките императиви сега доминираат во дебатите за забрзување на пристапот на Западен Балкан и ефективно вклучување во процесот на нови кандидати од Истокот, а во таа смисла Брисел се повеќе зборува за реформи процесот на одлучување.
Сепак, подобрувањето на процедурите за одлучување во ЕУ, односно транзицијата кон гласање со квалификувано мнозинство, ќе биде ефективно кога се одлучува за проширување на членството само во комбинација со политичката волја на членките, сметаат аналитичарите на холандскиот институт „Клингендил“ (Clingendael).
Во принцип, брзината на пристапување во ЕУ е диктирана од кандидатите за членство – зависи од темпото на нивните реформи, а тоа се разбира ако на процесот на проширување се гледа технички.
Сепак, во турбулентниот геополитички контекст, политиката е се повеќе во центарот и билатералните блокади на одредени кандидати од страна на некои земји-членки во последните години непотребно го политизираа пристапниот процес. Ова доведе до одложувања за некои кандидати, како Северна Македонија и Албанија, и може да се очекува да влијае на кандидатите од истокот во нивните европски интеграции.
Автори на анализата „Квалификуваното мнозинство како пат напред? веруваат дека нивната работа покажала дека воведувањето на одлучување со квалификувано мнозинство во средните фази на проширувањето може да придонесе за решавање на проблемот со застојот. Таа носи потенцијал да ја промени динамиката на проширувањето бидејќи мнозинството од членките би можело да ги надмине билатералните блокади, дури и ако во практиката барањето консензус останува доминантен метод на одлучување.
Анализата на холандскиот институт за меѓународни односи покажа дека постојат правни можности за приспособување на одлучувањето во средните фази на проширувањето, дека тоа не бара измени на Договорот за ЕУ и дека, барем правно гледано, нема врска со други дискусии за внатрешните реформи на ЕУ.
Дискусијата за германско-словенечкиот нон-пејпер за воведување на квалификувано мнозинство на отворањето на преговарачките кластери продолжува и добива на интензитет.
И додека предложената промена може да биде добар прв чекор, таа се движи кон донесување одлуки со квалификувано мнозинство и за привремени одредници, потенцијално дури и за затворање одредници со цел да придонесе за поефективно одлучување во процесот на пристапување во ЕУ.
Членките се поделени по прашањето за гласање со квалификувано мнозинство за проширувањето, но се уште има време за промени во ставовите бидејќи дебатите за внатрешната реформа на ЕУ се уште се во рана фаза.
Политичките ризици поврзани со транзицијата кон одлучување со квалификувано мнозинство ја вклучуваат опасноста клучните и поделени прашања да бидат оставени за крајот на процесот, каде што сепак ќе важи правилото на едногласност, но и за потенцијалното слабеење на улогата на националните парламенти, наведуваат авторите на анализата.
Исто така, се поставува прашањето за промена на „културата“ на Советот од фокусирање на исходите од одлуките на процесот и дискусиите што водат до одлуки.
„Транзицијата кон гласање со квалификувано мнозинство во средните фази на проширувањето на ЕУ можеби нема да ги реши сите предизвици во тој процес, но може да придонесе за обновување на предвидливоста на проширувањето, кредибилитетот на пристапната перспектива во земјите кандидатки и Конечно, амбицијата на Унијата да биде геополитички актер“, заклучуваат аналитичарите на Клингендил.
