„Најголемата судница во земјата“ првпат беше објавена во 2020 година. Во меѓувреме, откако не беше спроведено ниту едно судење, по втор пат беше промовиран во 2022 година. Бидејќи во меѓувреме не се одржа ниту едно рочиште, министерот за правда Краинар Лога сега вели – дека повеќе не е потребна инвестиција.
Судската палата, која првенствено ја плати ЕУ, а со учество на САД, е изградена од повеќе причини. Кога се расправа за случаите за кои е потребна полициска заштита, за да се избегне метеж околу центарот на Скопје, да се намалат трошоците за истрага, но кога КПД Идризово нема возила да ги носи затворениците на суд. ЕУ повторува – судницата е потребна и мора да се искористи
Во претходното издание на „360 степени“ гостуваше министерот за правда Кренар Лога. Кога дел од разговорот му беа поставени прашања за условите во затворот Идризово, без директно да го праша, тој го сврте вниманието кон судницата која се наоѓа веднаш до затворот, кој беше изграден со пари од Европската унија и од САД , и оттогаш е во употреба. За нула тестирање.
,За мене, некои грешки беа направени во чекори како создавање на простор каде што требаше да бидат поставени…
– Што е со таа судница? Нема шанси…
Судницата…
– Не успеа, нели?
Па немате аргумент да земате луѓе од центарот на Скопје и да ги носите таму…
– Затоа што приведените се главно во Скопје?
не е добро. Таа зграда била прикачена на Диво Насеље. А кога ќе заврши тој случај, таа инвестиција повеќе не ви треба.
-И никогаш нема да се користи?
Па, не верувам. Не знам, според моите сознанија, не верувам…
– И ако се реорганизира пристапот, да претпоставиме дека таму се носат притвореници?
не знам. Затоа што за тоа прашање треба да има комуникација и координација со Судскиот совет,
рече министерот за правда Кренар Лога за време на неговата посета „360 степени“.
Популарно, министерот во заминување „истури пепел“ на она што во јавноста беше претставено како „најголемиот суд во земјата“.
Како судницата се наполни со кал?
Но, со „истурање пепел“ врз зградата, луѓето не само што ја закопаа зградата, туку и станаа дел од напорите на сојузниците да ја направат земјата правна држава. На крајот на краиштата, за судницата се потрошени повеќе од 1,3 милиони евра. Пред се, пари од даночните обврзници на земјите членки на ЕУ, но и оние на САД.
Еве како и зошто Европската Унија и САД ја создадоа нашата судница.
Првата „формална“ инаугурација на судницата се одржа на 21 мај 2020 година. Објектот од приближно 1.000 м2 го промовираше тогашната министерка за правда Рената Десковска заедно со Никола Бертолини, шеф за соработка во Делегацијата на ЕУ. Во делегацијата беа и јавниот обвинител на Република Северна Македонија, Љубомир Јовевски, претседателот на Кривичниот суд Скопје, Иван Јолев, како и директорот на Управата за извршување санкции, Јовица Стојановиќ.
Остануваше само државата да купи мебел и безбедносна опрема за да започне со тестирање. Но, речиси две години подоцна, во јануари 2022 година, кога ни беше дозволено да се пријавиме од објектот, тој беше празен.
„Во овој дел, како што можете да видите, делот со столици и фотелји веројатно недостасува, на крајот сè ќе биде опремено и функционално.
– Кога, штом спомна?
Ах, кога. Веќе е предмет на анализа на повеќе авторитети“,
Стоилко Милојевски, архитект назначен од администрацијата да ги изврши санкциите, рече (25 јануари 2022 г.)
Стоилко Милојевски, кој беше назначен за водител на извештајот од Управата за извршување санкции, е архитект ангажиран на конкретниот проект. Не одговорното лице за јавните набавки.
Тогашниот прв човек на институцијата Марјан Спасовски рече дека не е стопиран процесот за опремување на судницата.
„Во овој момент во тек е изработка на технички спецификации за мебелот за реновирање на судницата.
Рекоа Марјан Спасовски, директор на Управата за извршување санкции (25.01.2022)
Главниот донатор, Европската унија, тогаш покажа делумно разбирање за доцнењето поради кризата со Ковид. Но, рече и дека добил ветување.
„Имаме блиска комуникација со официјални лица со Министерството за правда дека наскоро во објектот ќе има судења и се очекува објектот да биде функционален во првата половина на годината.
Фрик Јанмат, раководител на Одделот за економски развој и владеење на правото на Делегацијата на ЕУ во Скопје, изјави за „360 степени“. (25 јануари 2022 г.)
Не помина ниту еден месец, а новоизбраниот министер за правда Никола Тупанчевски се соочи со срамот на изградена, но неискористена судница.
,До крајот на оваа недела т.е утре денес е четврток односно петок ќе се објави оглас. Тендерот ќе се одржи до крајот на март. А моите очекувања или амбиции, мислам дека се реални амбиции, не се претерани, напротив мислам дека се вистински амбиции, еве го рокот, ова е најдобриот начин, па можеби пред празниците имаме со што да се пофалиме ќе има што да се брка,
изјави Никола Тупанчевски, тогашен министер за правда, во гостувањето на ТВ Телма во февруари 2022 година.
Летните одмори поминаа, есента започна. Судницата не се отвори, а на ред дојде министерот Тупанчевски да гостува во емисијата „360 степени“.
Според информациите што ги добил додека седел во фотелјата, рече дека претходното ветување било помалку наивно. И даде нов.
-Дали ќе трае до Нова година?
Ајде, немој сега да ветуваш, а и овој пат дознав дека не можам да си ги одржам ветувањата, ќе се обидам, ќе те поканам на гостин. Денеска е 11 ноември, да речеме до крајот на ноември. можеш да направиш?,
Рече тогашниот министер за правда, Никола Тупанчевски, во гостувањето на „360 Степени“ на 11.11.2022 година.
На последниот ден од второто судење на Тупанчевски, судницата се отвори. По втор пат.
,Среќен сум што сме тука, за прв пат не го исполнив ветувањето, но овој пат во една дебатна емисија напоменав дека тоа ќе се случи до крајот на јануари, извинете до крајот на ноември. Еве го крајот на ноември и тука можам да бидам горд и задоволен со постигнатото,
рече тогашниот министер за правдаНикола Тупаншевски, на 30.11.2022 год.
Освен министерот, свои ставови се изјаснија и оние кои донираа. Евроамбасадорот Гир потсети дека, меѓу другото, судницата е важна за да се избегнат судења од висок профил во центарот на Скопје.
„Во минатото видовме колку ова може да биде нарушено, особено во градовите како Скопје Се разбира, одржувањето на судските рочишта овде не треба да влијае на правото на правично судење, вклучително и на презумпцијата на невиност, на правото на одбрана. како права на жртвите Мора да се почитуваат сите процесни и материјални права“.
изјави европскиот амбасадор Дејвид Гир на 30.11.2022 година.
Од друга страна, заменик-амбасадорот на САД потсети дека судницата е дизајнирана да заштеди пари и време за државата и страните вклучени во постапката.
„Треба да се користи за да се обезбеди ефикасна правда и да се спречат одложувања, на пример, во случај на отсутни обвинети кои не можат да бидат однесени во судницата“. Ова треба да се користи за да се зачуваат ресурсите потрошени за транспорт или безбедност на затвореници. Ова мора да се искористи за нашите заеднички инвестиции да бидат значајни за граѓаните на Северна Македонија“,
Рече заменик-амбасадорот на Соединетите држави Ерик Мејер на 30 ноември 2022 година.
Година и пол по второто инаугурирање на судскиот совет и повторно по нула рочишта во него, актуелниот министер изјави и дека:
,Мора да има трет обид по овој турчин, бидејќи нема да работи повторно. Она што сакав да го кажам е дека таа инвестиција требаше да заврши. Бидејќи веќе немате празни ќелии, веќе немате ќелии според стандардите што ги бара CPT (Комитетот за спречување на тортура).,
„360 степени“, рече Кранор Лога во понеделникот.
И тогаш, тропнавме на едно старо обраќање – делегацијата на ЕУ во земјава. Сега со прашање, каков е ставот на министерот Лога по неговата изјава – дека судницата била само за Диво Насеље, односно нема употребна вредност?
„Судската палата во Идризово се наоѓа веднаш до затворот Идризово и на 20 минути од притворот – Затворот Скопје добро позициониран да врши важна функција како центар за предистражни и судски постапки“.
Одговорија Делегацијата на ЕУ во Скопје.
Како директен одговор до Лога, ЕУ потсетува дека голем дел од затворениците во Идризово се вратиле, па се уште има потреба од судница до затворот. А во иднина ќе биде уште поголем, знаејќи го планот дека и во Идризово треба да се изгради притвор.
На прашањето каква акција ќе преземе ЕУ со оглед на тоа што за нивните даночни обврзници веќе се потрошени 1,3 милиони евра, засега залудно, делегацијата во Скопје ни одговорија:
„Примарната одговорност за обезбедување ефикасно користење на парите на даночните обврзници на ЕУ во Северна Македонија е на владата на земјата, и затоа очекуваме властите целосно да ја искористат помошта што ЕУ и ја дава на Северна Македонија.
Одговор од Делегацијата на ЕУ.
Делегацијата во Скопје, исто така, рече дека земјата има обврска – во согласност со Европската конвенција за човекови права – да ги почитува основните човекови права во затворите. Препораки има и од Комитетот за спречување злосторства.
ЕУ вели дека сите овие прашања ќе останат важни во комуникацијата со властите. А бидејќи се очекува нова влада, кој се надева дека ќе стане министер, треба однапред да планира дека ќе треба повторно да ја пушти во употреба судницата во Идризово. Овој пат навистина.
