131
Ракот е сложена болест која се јавува кога нормалните клетки во телото стануваат абнормални и почнуваат да се репродуцираат неконтролирано.
На молекуларно ниво, ракот се развива како резултат на акумулација на генетско оштетување во клетките, а овие оштетувања можат да бидат предизвикани од комбинација на внатрешни и надворешни фактори.
Еве неколку клучни механизми и причини за оболување од рак, засновани на научни истражувања од најголемите светски институти кои работат на превенција и третман на рак.
Генетски мутации
Најважната причина за рак се промените или мутациите на ДНК-та. Овие мутации можат да бидат наследни (пренесени од родителите) или стекнати во текот на животот, според истражувањето на Американскиот центар за рак во трудот наречен „Причините за рак“. Стекнатите мутации се многу почести и се предизвикани од фактори како што се:
* Изложеност на канцерогени супстанци како чад од цигари, азбест и одредени пестициди.
* Ултравиолетовото (УВ) зрачење од сонцето, кое може да ја оштети ДНК во клетките на кожата и да предизвика рак на кожата.
* Јонизирачко зрачење, како што е зрачење (од Х-зраци или нуклеарни извори).
Наследни мутации
Околу 5-10% од сите случаи на рак се резултат на наследни мутации. На пример, мутациите во гените како што се BRCA1 и BRCA2 го зголемуваат ризикот за рак на дојка и јајници.
Овие гени вообичаено помагаат со оштетената ДНК, но кога се мутираат, ги зголемуваат шансите за развој на рак, се вели во извештајот на Националниот институт за рак.
Хронично воспаление и инфекции
Долгорочното воспаление може да ги оштети клетките и нивната ДНК според извештајот на „Светската здравствена организација“, што го зголемува ризикот од рак.
Инфекцијата со ХПВ (хуман папилома вирус) може да доведе до рак на грлото на матката.
Вирусите на хепатитис Б и Ц можат да предизвикаат хронична инфекција на црниот дроб, што го зголемува ризикот од рак на црниот дроб.
Бактериите Helicobacter pylori можат да предизвикаат хронична стомачна инфекција и да го зголемат ризикот од рак на желудникот.
Хормонални фактори
Хормоните можат да играат важна улога во развојот на ракот. Како пример, Центарот за контрола и превенција на болести, наведува:
Естрогенот и прогестеронот, женските хормони, можат да го стимулираат растот на одредени видови на рак на дојка.
Хормонските терапии кои го зголемуваат нивото на естроген кај жените или тестостерон кај мажите исто така може да го зголемат ризикот од рак.
Влијание на животниот стил
Начинот на живот може значително да го зголеми ризикот од рак. Клучните фактори според Центарот за контрола и превенција на болести се:
* Пушењето – главна причина за рак на белите дробови, но и за многу други видови на рак, вклучувајќи рак на грлото, мочниот меур и бубрезите.
* Лоша исхрана – исхрана богата со заситени масти, шеќери и црвено месо, но сиромашна со влакна и антиоксиданси, може да го зголеми ризикот од разни видови на рак, вклучувајќи го и ракот на дебелото црево.
* Физичката неактивност и дебелината се поврзани со поголем ризик од неколку видови на рак, вклучувајќи рак на дојка, дебелото црево, матката и бубрезите.
Случајни мутации
Некои од мутациите што доведуваат до рак може да настанат спонтано за време на нормалниот процес на клеточна делба.
Ова се случајни грешки кои се јавуваат при копирање на ДНК и може да доведат до рак, дури и кај луѓе без фактори на ризик.
Оштетување на имунолошкиот систем
Луѓето со ослабен имунолошки систем имаат зголемен ризик од развој на рак, бидејќи нивниот имунолошки систем не е во состојба ефикасно да ги уништи абнормалните клетки пред тие да станат канцерогени, се вели во студијата во која се наведува дека се зголемуваат шансите за заболување од рак кај луѓето со ХИВ.
Ракот се развива како резултат на комбинација на генетски промени и фактори на животната средина. Иако не можеме секогаш да ги контролираме сите фактори, многу се под наша контрола (како што се откажување од пушење, здрава исхрана, физичка активност).
Исто така, раното откривање на ракот преку редовни прегледи може значително да ги зголеми шансите за успешно лекување.
